Phi Vân Điệp Khúc là một trong 3 bàn bản, điệu nhạc hay dùng nhất trong cải lương hiện nay cùng với điệu Vọng Kim Lang và Đoạn Khúc Lam Giang.
Phi Vân Điệp Khúc là sáng tác của NSUT Văn Giỏi vào khoảng năm 1976. Thời bấy giờ, các nghệ sĩ thường ca các bài bản và các điệu lý cũ, ít những bài mới. Vì vậy, NSUT Văn Giỏi khi đó suy nghĩ và sáng tác ra Phi Vân Điệp Khúc để làm phong phú thêm các điệu nhạc để hoà tấu cầm ca.
Sau khi sáng tác Phi Vân Điệp Khúc được vài tháng, NSUT Văn Giỏi tiếp tục sáng tác điệu nhạc mang tên Đoạn Khúc Lam Giang.
Đoạn đầu mang tính chất não nùng, buồn thảm. Đoạn điệp khúc, cũng gọi là Phi Vân Điệp Khúc Vỹ hoặc là Phi Vân Điệp Khúc (Lớp Vỹ) lại mang tính chất ai oán.
Dùng khi diễn tả, kể lể tâm tình oán hận. Đoạn điệp khúc của điệu này rất hay nên được sử dụng phổ biến hơn đoạn đầu. Thường kết hợp đoạn điệp khúc với Đoạn Khúc Lam Giang để tạo thành một tác phẩm mang hướng tân nhạc. Ví dụ bài Bến Sông Chờ của tác giả Mạnh Quỳnh viết lời là sự kết hơp của Đoạn Khúc Lam Giang và đoạn điệp khúc của Phi Vân Điệp Khúc.
Đoạn điệp khúc của Phi Vân Điệp Khúc còn có thể sử dụng cho những cảnh vui tươi, nhộn nhịp nhưng rất hạn chế. Vì cơ bản, tính chất của điệu này là buồn sầu, oán hận.
Điệu Phi Vân Điệp Khúc gồm 33 câu nhịp đôi. Song Lang được gõ ở những nhịp chính. Thông thường khi đưa vào các bài tân cổ, vọng cổ, điệu Phi Vân Điệp Khúc chỉ sử dụng đoạn điệp khúc hoặc đoạn đầu, ít khi sử dụng toàn bộ bài.
Ghi chú:
( ) Gõ song lang
(-) Gõ song lang ở nhịp nội
(+) Gõ song lang ở nhịp ngoại
Ký âm cơ bản của điệu Phi Vân Điệp Khúc
01/ Ý u liu phan xàng xề (liu) liu cồng xề xang (-)
02/ Xê cống xê ỳ xang xế (hò) liu liu phan xàng (-)
03/ Xê cống xê xang ỳ (liu) [hò y xang xê cống xê (xang)
04/ Xế hò y xang xê cống xê (hò) hò y xang xê líu] xáng u liu (phan)
05/ Phan phan líu (phan) liu xề liu xề líu (phan)
06/ Liu xề líu phan xề phan (-) liu líu liu phan (xề)
07/ [Hò y xang xê líu công (xê)] liu liu phan xề phan xàng ỳ (liu)
08/ U u (-) xáng u liu phàn liu phan xề phan (liu)
09/ [Hò y xang xê líu] liu liu phan (xề) hò y xang xê líu cống (xê)
10/ Ỳ (+) cống xê (-) líu công xê xang ỳ (xang)
11/ [Xê líu công xê xang] liu liu phan (xề) hò y xang xê líu cống (xê)
12/ Ỳ (+) cống xê (-) líu cống xê ỳ xang xế (hò)
13/ Liu liu phan xàng (-) xê cống xê xang ỳ (liu)
14/ Ý u liu phạn (-) liu liu ý xề phan xàng ý (liu)
15/ [Hò y xang xê líu] líu (xang) xáng xáng xế (xang)
16/ Xế xáng u liu liu phan (xề) liu xề liu u (-)
17/ Xế xế xáng u liu phàn (liu) hò xang xê cống (xê)
18/ Xang xừ xang xê (-) xế xáng u liu phàn (xế)
19/ Phàn liu xư ý (xư) liu phan xề liu phan (liu)
20/ Hò xang xê cống xê (xàng) ý xư liu (phan)
21/ Líu xê xang ỳ (-) xê cống xê xang ỳ (liu)
Điệp khúc:
22/ [Xề liu xư y xư liu (liu) xang ỳ cống xê ỳ xề phan (liu)]
23/ Líu líu líu hò (-) líu phan xê (xàng)
24/ Xê xàng xề phan (-) líu phán xê phán xê xang (ỳ)
25/ Xang ỳ công (-) líu công xê ỳ xang xê (hò)
26/ Liu xề u (-) xáng u liu phạn liu u xáng (liu)
27/ [Xề liu xư y xư liu (liu) xang ỳ cống xê ỳ xề phan (liu)]
28/ Líu líu líu hò (-) líu phan xê (xàng)
29/ Xê xàng xề phan (-) líu phán xê phán xê xang (ỳ)
30/ Xang ỳ công (-) líu công xê ỳ xang xê (hò)
31/ Liu xề u (-) xáng u liu phạn liu u xáng (liu)
32/ Liu xề u (-) xáng u liu phạn liu u xáng (liu)
33/ Liu xề u (-) xáng u liu phạn liu u xáng (liu)
Giữa không gian buồn tịch liêu, đêm trầm tư, tiếng mưa rơi đều, như lời, thở than tình xa. Da diết tâm tư em mượn vần thơ chép lời ca thương nhớ. Em ở đầu non anh chân trời diệu vợi, biết cuộc trùng quan phải chờ đợi đến… bao… giờ.
Em nhớ anh thật nhiều, nên biết bao nhiêu ngày, em lặng thầm riêng em, trên con đường ngày xưa, hai đứa chung hẹn thề, mình bên nhau mãi không xa rời. Hỡi anh đâu rồi, những ngày bên nhau. Đắp xây duyên tình ta hẹn ước. Anh nói yêu em nhiều, vai kề vai không hề cách xa, sao giờ đây anh mãi xa tầm tay.
Đã bao lâu rồi chúng mình xa nhau ơi người ơi... Ka-Ru ơi ngày tháng năm xưa gió bảo nắng mưa tình không trọn vẹn, đó là ngoài dự tính của đôi ta, như
Thương... Cớ sao tiếng đàn nhỏ giọt buồn rơi, chắt chiu với đời cung đàn hòa máu. Máu tim đỏ hồng, ôi tình ta xin gởi lại theo tiếng tơ.
Tôi trở về thăm em, sau tháng năm miệt mài xứ xa. Hỡi, hỡi cô lái đò sao đành lòng quên, bỏ sông bỏ đò, bỏ người tình xưa. Bước đi theo chồng, để dòng sông não nề lắng trôi, để tình tôi lỡ làng ước mơ.
Tiễn em gác lạnh điều hiu vắng tanh. Nhớ nhung thôi đành, giấc mơ tan tành. Mơ đến bên em, say giấc trong đêm trường. Xưa bước đi chung đường, giờ chạn lòng cách xa ngàn phương.
Thôi đã không duyên nợ, anh về đi. Chúc anh trọng đời được bình an, sống vui bên người, em thầm vui khi nhìn anh ấm êm. Mịt mờ xa, anh giờ bóng chi...
Mẹ ơi! Sao mẹ nỡ bỏ chúng con ra đi không một lời từ biệt, trong khi mái nhà mình đang êm ấm, thì bỗng nghe tiếng sét… ngang tai. Ở nơi phương trời xa con vẫn ngày đêm nhớ thương bóng hình mẹ. Cho đến hôm nay bầu trời kia nhỏ lệ khi hay tin mẹ đã… qua… đời.
Hoa mai khoe sắc đưa hương đón chào xuân sang. Yến đang dệt nền xuân thắm trời xanh quê nhà. Cứ mỗi độ hoa mai khoe sắc vàng tươi đón ánh bình minh là em nghe lòng thổn thức. Rộn rã niềm vui chờ ngày xuân mới đi lễ đầu năm cầu chúc bao điều.
Biết em sang giàu, còn anh trắng tay. Đâu dám trèo cao, tỏ bày cùng nàng... Mình ở cùng thôn nhưng đường về nhà em hoa vàng trải gót...
