Trăng Thu Dạ Khúc là một bài bản, một điệu hát thường gặp trong những tác phẩm tân cổ, vọng cổ, cải lương hiện nay.
Sáng tác mới của nhạc sỹ Trương Bỉnh Tòng (tức Tư Trương). Cũng có một số tài liệu cho rằng điệu Trăng Thu Dạ Khúc là do nghệ sỹ Xuân Phát sáng tác năm 1965.
Vào khoảng năm 1970, các nhạc sỹ Bảy Bá, Năm Cơ, Văn Vĩ hoà tấu bản này thì sáng tác thêm đoạn dạo đầu. Đoạn dạo đầu sau này được tách ra thành một bài bản riêng và lấy tên là Vỹ Trăng Thu Dạ Khúc.
Tuy ngắn gọn nhưng nét nhạc mênh mông, em ái, trải dài, đẹp, mượt mà và rất trữ tình.
Dùng cho các nhân vật chính, ở những lớp trữ tình, tả cảnh... Cũng có thể chuyển qua ca buồn khi tâm trạng có điều buồn, nhớ... Trăng Thu Dạ Khúc thường được dùng gối đầu trước khi vào các câu vọng cổ, hoặc sau khi kết thúc câu 5 sẽ thêm Trăng Thu Dạ Khúc và sau đó về nhịp Xề 24 của câu 6.
Điệu Trăng Thu Dạ Khúc gồm 12 câu nhịp đôi. Song Lang được gõ ở những nhịp chính.
Dưới đây là bản ký âm cơ bản của điệu Trăng Thu Dạ Khúc:
Ghi chú:
() Gõ song lang
(-) Gõ song lang ở nhịp nội
(+) Gõ song lang ở nhịp ngoại
[ ] Câu đệm (không bắt buộc)
Ký âm cơ bản của điệu Trăng Thu Dạ Khúc:
01/ (+) (Xang) xang xang xế (xang)
02/ Xế xáng u xáng u liu (phan) liu phan xàng xề (liu)
03/ Xề xế xáng y (liu) [xề liu liu xề (liu)]
04/ Liu liu ý liu phan (xề) [hò y xang xê líu công (xề)]
05/ Xề phan liu ý liu phan (xàng) [hò y cống xề líu phán (xàng)]
06/ Xề líu phan xề phan liu (u) u xang xế xế xáng (u)
07/ Ú liu phan xề phan liu (ú) xế xang u liu (phạn)
08/ Liu phan xàng xề (liu) xề xế xáng y (liu)
09/ [Xề liu liu xề (liu)] hò xang xê (líu)
10/ Hò hò xang hò xang xê (líu) liu ý liu phán ỳ xang (xê)
11/ [Hò y xang xê líu công (xê)] xáng u liu (phạn)
12/ Liu phan xàng xề (liu) xề xế xáng y (liu)
Ơi Vàm Cỏ Đông Ơi hỡi dòng sông. Nước xanh biên biếc chẳng đổi thay dòng. Từ buổi quen nhau em thường kể cho anh nghe chuyện màu xanh trên dòng sông Vàm Cỏ. Kỷ niệm quê hương hay tình em đó rồi năm tháng xa nhau như con sóng như con sóng nhỏ trong lòng. Gió lên đi cho tình ta say ước mơ. Bấy lâu mong chờ, ánh trăng đôi bờ.
Em ra đi khi gà chưa gọi sáng. Trăng mùng mười còn giỡn nước giữa đầm sen. Ngày lại ngày qua hàng trăm cây số nối chặng đường dây em vượt lộ... qua... đồng. Vẵng xa đưa giọng hò bồng lên theo gió mây. Âm thanh dịu dàng, tha thiết thân tình.
Bởi tôi lỡ dại yêu lầm người ta, nên khổ đời tôi vì ai gian dối. Khi còn yêu đón đợi từng ngày, khi còn yêu quyến rũ vỗ về, bây giờ bạc lòng ra thế. Bước vào đường yêu một lầm hai lỡ, giờ chợt hiểu ra sầu hận chỉ riêng... mình.
Đêm nay một mình tôi dưới căn phòng trọ. Nghe tiếng gió xạc xào, qua mái lá lao xao. Đời phòng trọ gian khổ biết bao. Mưa dầm nước ngập đêm nằm thương nhớ mẹ...
Về phương Nam lắng nghe cung đàn, thổn thức vọng dưới trăng mơ màng. Con sáo trong lồng nhớ bầy than thở. Tiếng sáo bi thương nức nở giữa đêm... trường. Sầu đổi thương loan em cũng đoạn trường.
Giấu… trong kỷ niệm bao lời yêu thương tối tăm. Khóc cho duyên ngầm, những đêm yêu thầm, ngồi trao tin nhắn cho em. Với bao ước hẹn câu tình chung luôn có đôi.
Gió lên lay động, hoa bằng lăng thướt tha. Hoa diễm kiều, hoa mặn mà. Màu hoa tươi thắm lắm hoa ơi. Cũng như câu chuyện tình ta ngát hương. Con rạch Cái Thia chảy về Tắc Cậu. Con sáo qua sông con sáo đậu… hiên... nhà.
Thôi thôi cô ơi thiên đường xưa đã được dựng xây trong một trái tim nồng nàng hơi thở. Giờ đây cách trở xa xôi không còn gì nữa...
Có phải người nghệ sĩ ngày xưa đứng dưới trăng thu nghe tim mình rung cảm. Nên nắn phím so dây dạo lên khúc nhạc êm êm khi lướt nhẹ mấy cung... đàn.
Con trở về đây sau bao năm tháng cách xa mảnh đất quê cha đất tổ. Ngày về quê hương tưởng rằng cha con vui sum họp nhưng khi con về đến quê xưa...
