Trong bài viết này, Lời Vọng Cổ sẽ giới thiệu cơ bản về Câu 6 trong hệ thống Vọng cổ 32 nhịp hiện nay.
Vọng cổ 32 nhịp hiện nay đầy đủ có 6 (sáu) câu, câu 6 là câu kết thúc trong bài vọng cổ. Cũng như câu 1 tỷ lệ xuất hiện của câu 6 trong bài tân cổ, vọng cổ gần như là 100%. Thông thường các bài tân cổ, vọng cổ 32 nhịp hiện nay sẽ được viết ở các cấu trúc quen thuộc là Câu 1 - Câu 2 - Câu 5 - Câu 6 (1 2 5 6), hoặc ngắn hơn là Câu 1, Câu 2, Câu 6 (1 2 6)... do vậy, câu 1, câu 2, câu 6 hầu hết đều xuất hiện trong các bài tân cổ, vọng cổ.
Câu 6 được gọi là câu vọng cổ “đủ”, nghĩa là đầy đủ 8 khuôn (không có phần lên vọng cổ như câu 1, câu 4, câu 5), cấu trúc câu 6 như sau:
Khuôn được tính là 4 nhịp trong một câu vọng cổ, chữ cuối của mỗi khuôn được lấy làm tên của khuôn đó.
Đối với vọng cổ Câu 6, thông thường 8 nhịp đầu hoặc 12 nhịp đầu sẽ đàn chầu, người ca sẽ bắt đầu ca sau khi hết nhịp 8 hoặc nhịp 12. Nói cách khác, thông thường, người ca sẽ bắt đầu ca từ khuôn Xang 12, hoặc Cống 16. Các khuôn trước đó người ca nghỉ để người đàn chầu (đàn chầu).
Trong câu 6, từ đầu đến hết khuôn Xang 20, chữ cuối cùng của mỗi khuôn có thể dấu gì cũng được, tùy ý. Và người ca cũng không cần dứt khuôn đúng nhịp ở những khuôn này.
Khuôn Xề 24 bắt buộc chữ cuối cùng phải là chữ có dấu Huyền và người ca bắt buộc phải dứt lời ca đúng vào nhịp xề 24 này. Cũng như các câu vọng cổ khác, nhịp 24 sẽ được gõ Song Lang. Đây là Song Lang duy nhất trong bài vọng cổ mà lời ca tại đó mang dấu Huyền.
Khuôn Xang 28 thì tương tự như các câu khác, không bắt buộc dấu ở chữ cuối cùng, cũng không bắt buộc người ca phải dứt đúng nhịp.
Khuôn Hò/Liu 32 là khuôn cuối cùng của câu 6, cũng là khuôn kết thúc bài tân cổ, vọng cổ. Đa số chữ cuối cùng của khuôn này là không dấu (chữ Liu), một số ít trường hợp chữ cuối cùng vẫn có thể là dấu Huyền (chữ Hò), giống như Hò 20 ở câu 1, câu 2 , câu 4, câu 5. Người ca bắt buộc phải dứt lời ca đúng nhịp ở nhịp 32 để kết thúc bài vọng cổ.
Trên đây là những thông tin cơ bản về Câu 6 trong hệ thống vọng cổ 23 nhịp 6 câu hiện nay. Trên thực tế, có rất nhiều tác phẩm được cải biên câu 6 để làm phong phú hơn bài tân cổ, vọng cổ.
Thông thường, sau khi hết câu 5, người ca sẽ nghỉ để người đàn chầu 8 nhịp hoặc chầu 12 nhịp sau đó mới ca tiếp. Tuy nhiên có rất nhiều tác phẩm sau khi hết câu 5, tác giả sẽ thêm vào một đoạn tân nhạc, một bài bản cải lương hoặc một điệu lý sau đó mới quay về lại 3 hoặc 4 khuôn cuối của câu 6 (hầu hết là 3 khuôn cuối vì sau khi hết tân nhạc, bài bản hoặc điệu lý về khuôn Xề 24 nghe có vẻ mượt mà hơn,chỉ một số ít trường hợp về khuôn Xang 20).
Một số bài vọng cổ sau khi dứt Xề 24, người ca sẽ ca Tụng một hơi dài không nghỉ cho đến hết bài vọng cổ ở nhịp 32 câu 6.
Đang cập nhật bản ký âm của bài bản Vọng Cổ (Câu 6)
Ơi Vàm Cỏ Đông Ơi hỡi dòng sông. Nước xanh biên biếc chẳng đổi thay dòng. Từ buổi quen nhau em thường kể cho anh nghe chuyện màu xanh trên dòng sông Vàm Cỏ. Kỷ niệm quê hương hay tình em đó rồi năm tháng xa nhau như con sóng như con sóng nhỏ trong lòng. Gió lên đi cho tình ta say ước mơ. Bấy lâu mong chờ, ánh trăng đôi bờ.
Anh đã bao đêm bao ngày mong ước. Ta sống bên nhau trong hạnh phúc êm đềm. Em ơi tháng bảy mưa ngâu có cầu ô thướt trên dải ngân hà Chức Nữ hội ngộ Ngưu Lang sau một năm dài xa vắng. Oán than kêu gào biết cùng ai. Oanh hỡi Oanh ơi từ bấy lâu nay sống cảnh đơn côi ăn mày khốn khổ một chén cơm thừa chia sẻ cho con đêm nằm không chiếu lấy trăng làm đèn
A Khắc Thiên Kiều, A Khắc Thiên Kiều! Không! Yêu nhau không bao giờ có tội. Nhưng anh chỉ muốn nói với em một điều mà bấy lâu ôm ấp mãi trong... tim. Phải... Anh đã điên vì mười mấy năm nay anh muốn nói yêu em mà chưa một lần dám nói. Để đến hôm nay thì không còn gì nữa cả khi em dẫm chân lên bôi xóa một... thiên... đường.
Anh Trí ơi kể từ nay anh không còn sợ cô... đơn. Bên anh, em trọn đời săn sóc đau thương. Buồn vui năm tháng, anh sẽ tìm thấy ở bên em. Anh sẽ về lại Quy Nhơn mà làm thơ ca tụng trăng vàng.
Ai mua trăng tôi bán trăng cho, trăng nằm yên trên cành liễu đợi chờ. Tôi đã ra đi, đi về đất Chúa. trọn đời xin giã biệt nàng thơ. Ai mua trăng mà người định đem đi bán. Người định bán bao nhiêu một ánh... trăng... vàng.
Những chuyến tàu đêm rời khỏi sân ga rồi khuất dần trong bóng tối, bỏ lại nơi đây một người ngồi mong đợi hố mắt thâm sâu như mang nặng mối u... hoài
Bảo Xuyên ơi! Đêm nay giữa canh trường cô liêu. Ta gối đầu trên đá thèm giấc mơ yêu. Nếu biết ngày nay phải nát ruột chia xa thì xưa kia đừng bao giờ mình gặp gỡ. Chén rượu ngày xưa không ngọt ngào tình nghĩa thì chung rượu ngày nay đâu cay đắng nỗi thương sầu.
Ngăn cách này ngàn thu vương sầu. Mai này vắng xa thương nhớ không nhòa. Thương kẻ đi xa lòng nặng mang bao niềm đau. Bà ơi tôi sẽ ra đi để đưa tiễn mùa thu vào trong một giấc mơ buồn bã. Rồi có chiều nào dừng chân nơi quán lạ thì xin bà hãy giành lại phút giây hoài niệm kẻ đăng trình.
Biết trách ai đây gieo cảnh đắng cay bao tháng ngày đeo đẳng. Hoài niệm xa xưa mượn men sầu làm bạn, mượn khúc tương tư trút cạn khối u... hoài.
Thôi thôi Thy ơi đừng gọi tên anh nữa mà chi cho giây phút chia ly thêm nặng sầu đưa tiễn. Vì lát nữa đây giữa hai ta mỗi đứa một phương trời dịu viễn, thì em ơi lưu luyến mà chi yêu thương để làm gì rồi tình cũng chia ly, về đi em thôi về đi em hỡi, đừng gọi tên anh nữa mà chi cho mắt lệ... rưng... sầu
